Ευχαριστώ την κ. Ασπασία Κακολύρη, που με προσκάλεσε στη ραδιοφωνική της εκπομπή "Κάτι που μας αφορά", το Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2015, στις 15:00-16:00, στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ (91,6/105,8).
Το παιχνίδι ως μέσο αγωγής και αναψυχής στην εκπαίδευση (aud)
Το παιχνίδι είναι το καλύτερο μέσο για βιωματική μάθηση και συμβάλλει στην ισορροπημένη ανάπτυξη και στην ψυχική υγεία, όχι μόνο των παιδιών, αλλά και των ενηλίκων. Χιλιάδες έρευνες ανά τον πλανήτη αποδεικνύουν ότι η μάθηση επιτυγχάνεται πιο αποτελεσματικά και διαρκέστερα μέσω δραστηριοτήτων αναψυχής. Ειδικότερα στη Φυσική Αγωγή, οι δραστηριότητες κινητικής αναψυχής, αποτελούν τον κατεξοχήν ευχάριστο τρόπο εκμάθησης των πιο σύνθετων δεξιοτήτων και απαιτητικών αθλημάτων.
Για τα πολλαπλά οφέλη της γυμναστικής, της άθλησης γενικότερα, τόσο στο σώμα όσο και στην ψυχή, για τον ιδιαίτερο ρόλο που μπορεί να έχει ως μέσο πρόληψης ή αποφυγής δυσάρεστων καταστάσεων και νοσημάτων, καθώς και για τον τρόπο που διδάσκεται στα σχολεία και τη σημασία της επιμόρφωσης των παιδαγωγών-γυμναστών, μίλησε στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6/105,8 και στην εκπομπή «Κάτι που μας αφορά», η MSc εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, Βίβιαν Παπαγεωργίου.
– κ. Παπαγεωργίου, τα παιδιά σήμερα δεν έχουν ελεύθερο χρόνο, καθώς οι απαιτήσεις του σχολείου είναι αυξημένες και είναι φορτωμένα με πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες, παραγκωνίζοντας το παιχνίδι. Εξηγήστε μας γιατί το παιχνίδι είναι τόσο σημαντικό και κυρίως για τα παιδιά;
Η σημαντικότητα του παιχνιδιού στην ανάπτυξη και την ψυχική υγεία, όχι μόνο των παιδιών, αλλά και των ενηλίκων, είναι αδιαμφισβήτητη. Φιλόσοφοι και επιστήμονες έχουν διατυπώσει θεωρίες και απόψεις ανά τους αιώνες για τα οφέλη του παιχνιδιού, που συγκλίνουν κυρίως στα εξής:
Αποτελεί το μέσο για γνωριμία, ανακάλυψη, αποδοχή και βελτίωση του εαυτού μας, συμβάλλει στο να αντιληφθούμε τον εαυτό μας στον χώρο, αλλά και σε σχέση με τους άλλους (ψυχοκίνηση). Είναι ο τρόπος για να πειραματιστούμε σε διαφορετικούς ρόλους και συμπεριφορές, απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες και ενισχύει τη διαδικασία της μάθησης βιωματικά.
Επιπλέον, κάθε άνθρωπος που αξιοποιεί τον ελεύθερό του χρόνο ποιοτικά και περνάει ευχάριστα, οδηγείται σε μια ανάταση ψυχής, δηλαδή σε αναψυχή. Οι δραστηριότητες που επιλέγονται για την ποιοτική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και σχετίζονται την αναψυχή των εμπλεκομένων σε αυτές, ονομάζονται Δραστηριότητες (κινητικής) Αναψυχής και σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και τα… παιχνίδια.
Παρά λοιπόν τη σημαντικότητα της ορθής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου με παιχνίδια για την ψυχική μας ανάταση και κατ’ επέκταση για την ψυχική μας υγεία, δυστυχώς, ούτε εμείς, αλλά ούτε τα παιδιά μας, παίζουν πολύ σήμερα.
-Θα ήθελα να εστιάσουμε σε έναν άλλον πιο ιδιαίτερο ρόλο που μπορεί να έχει η άσκηση, η άθληση γενικότερα, για τη φυσική μας κατάσταση και ψυχική μας υγεία. Μπορεί, πιστεύετε, να λειτουργήσει ως μέσο πρόληψης ή αποφυγής δυσάρεστων καταστάσεων και νοσημάτων;
Είναι αλήθεια ότι η γυμναστική, η άθληση, βελτιώνει τη φυσική μας κατάσταση και την ψυχική μας υγεία, καθώς δημιουργεί ευεξία και ανάταση. Πολλές φορές μάλιστα, μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση (π.χ. μετά από ένα τραυματισμό). Επιπλέον, υπάρχει το θεραπευτικό παιχνίδι που βοηθάει σε πολλές περιπτώσεις και λειτουργεί ως μέσο θεραπείας για ψυχικά νοσήματα.
-Στις μέρες μας τα παιδιά συνήθως παίζουν κατά κύριο λόγο ποδόσφαιρο ή μπάσκετ και γενικότερα υπάρχει η τάση του πρωταθλητισμού σε όλα τα αθλήματα. Συμβαίνει πράγματι αυτό; Και τι γίνεται με τα παιδιά που δεν μπορούν να ανταποκριθούν σ’ αυτές τις απαιτήσεις, περιθωριοποιούνται;
Τα παιδιά προτιμούν συνήθως αυτά τα αθλήματα, τα οποία ωστόσο δεν είναι και δεν πρέπει να γίνονται ανταγωνιστικά, αλλά συναγωνιστικά. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ιδιαίτερη σημασία έχει ο ρόλος του παιδαγωγού, που καλείται να ενσωματώσει όλα τα παιδιά, όχι μόνο τα πιο αδύναμα ή αυτά που δεν είναι βιολογικά ώριμα να ανταποκριθούν, αλλά παράλληλα οφείλει να βρει τρόπους ώστε να αμβλύνει και τη διαφορετικότητα μέσω ομαδικού παιχνιδιού, π.χ. σε παιδιά με διαφορετικές ικανότητες ή και εθνικότητες. Άλλωστε, το ομαδικό παιχνίδι μπορεί να συμβάλει στην άμβλυνση και των συμπεριφορών bullying.
-Ξέρω ότι έχετε συμμετάσχει σε μια πολύ επιτυχημένη δράση, σ’ ένα πρόγραμμα συνεργασίας ανάμεσα σε δύο σχολεία, το 6ο Δημοτικό Χαλανδρίου, όπου ήσασταν γυμνάστρια εσείς, και το 10ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων, όπου παρουσιάσατε ένα καινούργιο παιχνίδι-άθλημα, το «Run and out». Μιλήστε μας γι’ αυτό.
Το 2009, ο γυμναστής Μιχάλης Μερτζιανίδης, με την αρωγή των μαθητών του, εμπνεύστηκε και δημιούργησε στο 10ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων, ένα ομαδικό παιχνίδι, το «Run & Out». Το παιχνίδι αρχικώς αντιμετωπίστηκε απλά, όπως πολλά άλλα παιχνίδια που παίζονται κατά καιρούς στις σχολικές αυλές κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής.
Όμως, με τον καιρό, το «Run and Out» πήρε διαφορετικές διαστάσεις. Άρχισε να εξαπλώνεται και στα υπόλοιπα Δημοτικά Σχολεία των Ιωαννίνων, της ελληνικής επικράτειας ευρύτερα, αλλά και στο εξωτερικό. Το αποτέλεσμα είναι να οργανώνεται κάθε χρόνο Πρωτάθλημα «Run & Out» στα Γιάννενα και μάλιστα με χορηγούς και κάθε χρόνο να έχει ακόμα περισσότερες συμμετοχές και μεγαλύτερη επιτυχία.
Το «Run & Out» έχει αποτελέσει εισήγηση σε Αθλητικά Συνέδρια στην Ελλάδα και έχει τιμηθεί με βραβείο «Αριστείας και Καινοτομίας στην Εκπαίδευση». Το 2014, η Διεθνής Ένωση Αθλητικών Συντακτών Ευρώπης (AIPS Europe) ανακοίνωσε ότι το «Run and Out» προτάθηκε για το Ευρωπαϊκό βραβείο fair play (European fair play 2014). Μάλιστα, η πρόθεση εκ μέρους του συγκεκριμένου ευρωπαϊκού φορέα είναι η διάδοση «Run & Out» σε όλη την Ευρώπη. Πράγματι, λοιπόν, πέρυσι το παρουσιάσαμε στα Γιάννενα με πολύ μεγάλη επιτυχία και με τη συμμετοχή των μαθητών, που το χάρηκαν και διασκέδασαν με την ψυχή τους.
-Παλαιότερα τα παιδιά δεν είχαν τόσο πολλά ούτε τέτοια παιχνίδια. Πολλές φορές τα φτωχά παιδιά δεν είχαν ούτε μπάλα κι όμως χρησιμοποιούσαν τη φαντασία τους κι έφτιαχναν από απλά υλικά δικά τους παιχνίδια, π.χ. μπάλα από χαρτί. Σήμερα γιατί δεν συμβαίνει αυτό; Τι εναλλακτικές υπάρχουν;
Ενδεχομένως, γιατί τα παιδιά… βομβαρδίζονται από πλήθος παιχνιδιών που πωλούνται στα πολυκαταστήματα, με αποτέλεσμα να μην μπαίνουν στη διαδικασία να ενεργοποιήσουν τη φαντασία τους. Ομως, σε μια εποχή οικονομικής, αλλά και περιβαλλοντικής κρίσης, απλά, απλούστατα υλικά πριν οδηγηθούν σε κάδους απορριμμάτων ή ανακύκλωσης μπορούν να αντικαταστήσουν συμβατικά υλικά, και μάλιστα χωρίς… κόστος, να συμβάλλουν στην οικολογική ευαισθητοποίηση και συνείδηση, να εξιτάρουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των παιδιών. Παράλληλα, η διαδικασία αναζήτησης των υλικών για τη δημιουργία ενός παιχνιδιού αποτυπώνεται στη μνήμη του παιδιού για πάντα, ως κάτι διαφορετικό, που το έφτιαξε μόνο του και του δίνει πρωτόγνωρη χαρά.
Πολλές ιδέες για τους γονείς και τα παιδιά προκειμένου να κατασκευάσετε δικά σας παιχνίδια από απλά και (επ)ανακυκλώσιμα υλικά, χωρίς έξοδα, θα βρείτε και στο blog http://fysicedu.blogspot.gr
Ακούστε τη ραδιοφωνική συνέντευξη της Βίβιαν Παπαγεωργίου στο Πρώτο Πρόγραμμα
Πληροφορίες για το Καινοτόμο Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας και το «Run & Out»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου